Jak wspomagać prawidłowe funkcjonowanie wątroby

Witajcie! Często bywa tak, że nie zwracamy na coś uwagi dopóki nie daje nam jakiś sygnałów w postaci dyskomfortu czy bólu. Nasz organizm to wspaniałe dzieło, które często nadmiernie eksploatujemy i poddajemy wielu ciężkim próbom. Czasami nawet nie zdajemy sobie sprawy, że z pozoru błahe czynności szkodzą nam i naszemu zdrowiu. Dlatego dziś w ramach polepszenia naszej świadomości zafunduję wam trochę wiedzy  o wątrobie, jej funkcjach, temu co jej szkodzi, a co sprzyja utrzymaniu jej w zdrowiu.

 

Wątroba odgrywa w naszym organizmie naprawdę wielką rolę, ponieważ jest największym gruczołem układu pokarmowego. Spełnia wiele funkcji takich jak detoksykacja, filtrowanie, magazynowanie czy funkcja metaboliczna. Dzięki właśnie wątrobie nasza krew jest pozbawiona toksyn i szkodliwych pozostałości przemiany materii. 

Funkcje wątroby

*detoksykacja - wątroba neutralizuje toksyny takie jak alkohol czy inne używki. Przemienia toksyczny amoniak w mocznik oraz jest odpowiedzialna na przemianę leków, sprzęganie i degradowanie hormonów. Odpowiada za dezaktywację hormonów z zewnątrz jak i produkowanych przez nasz organizm. Magazynuje, przechowuje oraz neutralizuje inne toksyczne substancje szkodliwe dla człowieka takich jak konserwanty, środki ochrony roślin. To zdecydowany wróg alkoholu, nikotyny i strychniny. Wytwarza żółć odpowiedzialną za przekształcanie tłuszczy w organizmie.

*magazynowanie- wątroba posiada zdolność przekształcania węglowodanów w glukozę i tłuszcze, co dostarcza organizmowi energii. Glukoza rozkładana jest do glukogenu i w razie potrzeb wątroba poddaje go przemianie z powrotem w glukozę. Wątroba także produkuje około 85% białek, które znajdują się w osoczu. Poza glikogenem wątroba magazynuje również witaminy i pierwiastki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. 

*filtrowanie - wątroba przetwarza zużyte czerwone krwinki. Te nie przetworzone zostają wydalone z organizmu. Wątroba odpowiada również za syntezę mocznika. Jest to proces nazywany dezaminacją. Codziennie około 20 % mocznika trafia do jelita cienkiego, gdzie przetwarzane jest w amoniak, a następnie z krwią transportowane do wątroby. Nadmiar aminokwasów ulega tam dezaminacji.

*dbanie o odporność- po części właśnie wątroba odpowiada za odporność organizmu. Dzięki siateczkowej strukturze filtruje antygeny, wirusy, bakterie czy grzyby. Poprzez swoją możliwość neutralizacji drobnoustrojów odpowiada za kształtowanie się odpowiedzi immunologicznej organizmu na zakażenia.

 

Co szkodzi wątrobie?

Największym wrogiem wątroby jest alkohol. Nie oczywiście jeśli sięgamy po niego okazjonalnie. Natomiast już spożycie ponad 80 g etanolu dziennie (około 2 litry piwa, czy też 1 butelka wina) w znacznym stopniu może przyczynić się do pogorszenia stanu wątroby. Najczęściej występujące zmiany będące skutkiem nadużywania alkoholu to stłuszczenie, zapalenie bądź marskość wątroby. Jeśli chodzi o kobiety mniejsza ilość alkoholu negatywnie wpływa na pracę i kondycję wątroby, ale także postęp choroby jest o wiele szybszy. 

Leki także odbijają się negatywnym piętnem, gdyż większość z ich składników jest metabolizowana właśnie w wątrobie, co niekiedy prowadzi do uszkodzenia jej komórek. To głownie niesterydowe leki przeciwzapalne i antybiotyki odpowiadają za polekowe zapalenie wątroby. Polekowe uszkodzenie wątroby może także wywołać nieprawidłowa dawka paracetamolu. 

Wszelkie jedzenie typu fast food może powodować tycie i nadwagę, czyli najczęstsze przyczyny chorób wątroby. Często jest to niealkoholowe stłuszczenie wątroby, które jest typową chorobą dietozależną.

Nasz największy gruczoł w organizmie czyli wątroba jak już wspominałam bierze udział w przemianie  glukozy i magazynuje glikogen. Niestety nadmierne sięganie po cukier i produkty, które mają go w składzie obciążają wątrobę poprzez zakłócenie procesu jej regeneracji. W szczególności za szkodliwe uważa się cukier rafinowany, czy syrop glukozowo fruktozowy, ale także słodziki. 

Dodatki polepszające smak i zapach żywności także nie są obojętne dla wątroby. Bardzo popularny glutaminian sodu należy właśnie do najbardziej szkodliwych. 

Także należy wystrzegać się nadmiaru soli, która szkodzi wątrobie. Zaburza ona gospodarkę wodną oraz podwyższ ciśnienie krwi. Nadmierne spożywanie soli może prowadzić do zwłókniania się wątroby. 

Wątroba nie za bardzo toleruje także czerwone mięso, tym bardziej tłuste, albo też smażone w głębokim tłuszczu. Warto także ograniczyć spożywanie przetworzonego mięsa w postaci kiełbasy, czy parówek i pasztetów.

Ogromny wpływ na wątrobę mają również papierosy, które zwierają ponad 7 tysięcy związków chemicznych z których 70 jest rakotwórczych. Papierosy są prostą drogą do raka oraz zwiększają ryzyko niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby. 

Jak wspomagać wątrobę i jej prawidłowe funkcjonowanie? 

Wątroba mimo wielu funkcji naprawczych nie jest organem niezniszczalnym. Zła dieta i używki mogą sprawić, że wątroba nie zregeneruje się na czas i zostanie trwale uszkodzona. Nie da się bez niej normalnie funkcjonować dlatego tak ważne jest wprowadzenie prawidłowych nawyków żywieniowych czy suplementacji. 

Najlepiej zacząć dbanie o wątrobę od rozpoczęcia właściwej, lekkostrawnej diety. Ma ona za zadanie odciążyć układ trawienny. Polega przede wszystkim na odstawieniu potraw smażonych w głębokim tłuszczu, unikaniu ostrego jedzenia, marynowanego w occie. W zamian za to sięgamy po produkty przygotowywane na parze, gotowane, duszone bądź pieczone. Polecane są zupy warzywne, także kremowe, ale bez mącznej zasmażki, warzywa pieczone, gotowane oraz pure. Węglowodany uzupełnią doskonale bataty, kasze, płatki jaglane czy owsiane. Jeśli chodzi o budynie to lepsze są te na mleku roślinnym. Koniecznie zrezygnować musimy z żywności wysokoprzetworzonej, słodyczy, olejów rafinowanych czy czy margaryn.  

Jeśli chodzi o owoce najlepiej spożywać je w postaci nie przetworzonej. Bogate są w duże ilości fruktozy, która przyspiesza stłuszczanie wątroby. Warto ostawić soki i napoje owocowe, gdyż tam występuje największe stężenie fruktozy na rzecz całego owocu ze skórką zawierająca m.in dobroczynny błonnik. 

Do diety wprowadzić należy nienasycone kwasy tłuszczowe, które działają na wątrobę przeciwzapalnie. Można wybrać odpowiednią suplementację, ale także sięgać dodatkowo po olej z ostropestu, wiesiołka czy też lnianego i oliwy z oliwek.

Ostropest plamisty to nasz sprzymierzeniec w trosce o zdrowie wątroby. Dzięki sylimarynie o działaniu silnie regenerującym olej z ostropestu bądź suplementy go zawierające stosuje się w leczeniu marskości i stłuszczenia wątroby,wirusowym zapaleniu wątroby, w rekonwalescencji po przebytej żółtaczce zakaźnej oraz przy uszkodzeniach związanych z zatruciem alkoholem czy toksynami.

Zioła na wątrobę to nasz sprzymierzeniec w trosce o zdrowie, dobre samopoczucie oraz niwelowanie problemów trawiennych. Już od dawna wiadomo, że różne zioła i napary przyczyniają się do lepszego trawienia pokarmów, a także poprawiają funkcjonowanie układu trawiennego. Potrafią złagodzić dyskomfort po spożyciu tłustych potraw lub po przejedzeniu. Poleca się napary oraz suplementy z mniszka, ostropestu czy też karczocha i kurkumy.

Między posiłkami warto popijać ziołowe napary, które wspomagają wydzielanie enzymów trawiennych. Zaś do potraw zaleca się dodawanie różnych ziół takich jak majeranek, tymianek czy gorczyca. 

Regenerację wątroby wspomagają także leki. Część z nich dostępna jest bez recepty. Jednak warto zasięgnąć opinii lekarza zwłaszcza jeśli dotyczy nas marskość wątroby i nie brać leków na własną rękę. Substancje czynne w lekach na wątrobę to fosfolipidy, kwas tiazolidynokarboksylowy  czy też asparaginian ornityny oraz cholina.